Po raz pierwszy w historii urzędu,  Rzecznik Finansowy przedstawił stanowisko w zakresie zapytań, które zostały skierowane przez polski sąd do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i oczywiście – w sporze pomiędzy bankiem, a kredytobiorcą – stanął po stronie konsumenta.

Zapewne ci, którzy reklamowali brak zwrotu prowizji od pożyczkobiorców, powoływali się na wyrok TSUE, który zapadł właśnie w konsekwencji podobnego pytania wystosowanego przez sąd, w którym toczyła się sprawa o zwrot prowizji.  Tym razem spór dotyczy kredytu frankowego, a sąd, który zwrócił się do Trybunału, powziął wątpliwości, czy ochrona prawna przysługuje każdemu konsumentowi, czy tylko temu, który w sposób dokładny i dostateczny zapoznał się z warunkami umowy, którą podpisuje ( i był na przykład świadomy ryzyka zmiany kursu franka szwajcarskiego).

Związek Banków Polskich stanął na stanowisku, żeby sądowy organ Unii Europejskiej odmówił udzielenia ochrony prawnej kredytobiorcy, który na etapie przedkontraktowym nie zapoznał się w treścią proponowanej umowy kredytowej.  Stanowisko to jest kompletnie odmienne od tego, które wyraża Rzecznik Finansowy.

– Postanowiłem przychylić się do wniosku klienta o przystąpienie do sprawy. Pokazuje ona jak ważne jest zrównoważenie sił w sporze między klientem a bankiem, wspieranym przez organizację branżową. Dodatkowo stanowisko TSUE wyrażone w tej sprawie będzie istotne dla pozostałych „frankowiczów” będących w sporze z bankami, jak również dla wszystkich klientów rynku finansowo-kapitałowego. Określenie statusu konsumenta jest sprawą fundamentalną – wskazał dr hab. Mariusz Jerzy Golecki, który obecnie sprawuje urząd Rzecznika Finansowego.

Unijna dyrektywa zakłada, że konsumenta jest słabsza stroną kontraktu umownego.  Zazwyczaj jest tak, że konsument nie ma większego wpływu na to, jaka będzie treść proponowanej umowy kredytowej, gdyż banki posługują się wzorcami umownymi, które nie są negocjowane z konsumentami. Słabsza pozycja konsumenta nie pozwala mu w jakikolwiek sposób wpłynąć na warunki podpisywanej umowy. Ze względu na brak możliwości negocjacyjnych, konsumentowi pozostaje podpisać umowę o warunkach wskazanych przez bank, lub poszukać innej oferty.

Rzecznik podkreślił w swoim wystąpieniu, że bank jest profesjonalistą i to na jego barkach spożywcza obowiązek poinformowania konsumenta o wszystkich postanowieniach umowy kredytu indeksowanego w walucie obcej (czyli popularnego niegdyś kredytu frankowego). Pomijając fakt, że takie ryzyko jest nieasymetryczne (gdyż leży całkowicie po stronie konsumenta), to banki niekiedy dość niechętnie przedstawiały potencjalnym kredytobiorcom wszystkie aspekty zawarcia umowy kredytu frankowego. Częstokroć zapisy umów frankowych są niejasne, nietransparentne i trudno, aby osoba, która nie ma większej wiedzy z zakresu bankowości, oszacowała i przewidziała całość obciążeń wynikających z umowy już w momencie składania podpisu na umowie kredytowej.

Konsument ma prawo do kompletnej i jednoznacznej informacji w sprawach mających istotne znaczenie dla zabezpieczenia jego interesu prawnego w warunkach globalizacji (masowości) obrotu prawnego i wielości ofert na rynku, które nie zawsze posługują się prawdziwymi i pełnymi informacjami, a niekiedy wprowadzają w błąd lub w sposób ukryty godzą w indywidualny i zbiorowy interes konsumentów. – wyrok Sądu Najwyższego dnia 20 czerwca 2006 r. (sygn. III SK 7/06)

Rzecznik Finansowy, podsumowując swoje wystąpienie, stwierdził, że: art. 2 lit. b), art. 3 ust. 1 i 2, art. 4 dyrektywy 93/13 oraz jej motywy 11, 16 i 20 należy interpretować tak, że ochrona konsumencka przyznana przez tę dyrektywę przysługuje każdemu konsumentowi będącemu osobą fizyczną, która w umowach objętych zakresem tej dyrektywy działa w celach niezwiązanych ze swoją działalnością gospodarczą i zawodową.

Z pełną treścią stanowiska Rzecznika Finansowego można zapoznać się tutaj: klik!